Het is nogal een breed begrip, ‘samenleving’. Journalistiek maakt daarvan uiteraard deel uit, wetenschap ook. Maar die thema’s hebben hun eigen pagina’s. Samenleving is hier gebruikt als restcategorie, om een selectie van publicaties te tonen die in geen van de andere thema’s passen. Ze gaan veelal over aspecten van de verzorgingsstaat.
De werving van gastarbeiders als resultante
In de jaren vijftig en zestig trokken Nederlandse werkgevers duizenden gastarbeiders aan. De Nederlandse overheid steunde deze activiteit door wervingsverdragen te sluiten met onder meer Italië, Spanje, Griekenland, Turkije en Marokko. Onderzocht is hoe in de politieke arena het probleem zodanig werd gedefinieerd dat de werving van gastarbeiders een oplossing werd en andere potentiële oplossingen werden buitengesloten. Andere potentiële oplossingen zouden bijvoorbeeld kunnen zijn geweest: emigratiebeperkingen, facilitering van arbeid door gehuwde vrouwen, en ontmoediging van lange opleidingen door jongeren. Conclusie is dat het werven van gastarbeiders niet zo zeer een politieke keuze was die werd gemaakt uit een aantal alternatieven, maar een resultante van keuzen op andere, relatief onafhankelijke beleidsvelden. Problemen in deze velden – zoals kinderarbeid, woningschaarste, gezinspolitiek en bevolkingsgroei – hadden een hogere prioriteit zodat de oplossingen ervan oplossingen voor het tekort aan arbeid blokkeerden.
Dit artikel is in oktober 1994 gepubliceerd in het Amsterdams Sociologisch Tijdschrift.