Openbaarheid van bestuur en toegankelijkheid van overheidsinformatie in digitale vorm zijn essentiële aspecten van een democratie. In Nederland schort het er op deze punten flink aan. In de loop der jaren heb ik in diverse opiniërende stukken en toespraken een bijdrage geleverd aan het debat hierover.
Recht doen aan geografische heterogeniteit
Het Centraal Bureau voor de Statistiek publiceert ongelooflijk veel informatie over Nederland, maar naarmate het geografisch niveau gedetailleerder is, is de informatie onvollediger en inconsistenter. Buurten, zoals het CBS die hanteert, zijn te ongelijk van grootte, postcodes zijn particulier bezit. Het CBS zou een door de jaren heen consistente indeling van Nederland op binnengemeentelijk niveau moeten hanteren.
In Monique Biemans et al. (red.), Sturen op statistieken. Visies uit de samenleving. CBS, 2004. ISBN 90-35726-28-6. pp. 34 – 35.
De overheid schiet nog tekort op het net
Ondanks de website www.overheid.nl vindt de burger die op het net op zoek gaat naar overheidsinformatie nog tal van obstakels op zijn weg, betoogde ik ter gelegenheid van de opening van deze site in september 1999. Het begin is er, maar de agenda is nog lang.
Speech bij de opening van de website Overheid.nl.
De deur klemt
De moeizame weg naar elektronische toegang tot overheidsinformatie
Ondanks allerlei goede voornemens en actieplannen schiet het niet erg op met het ontsluiten van overheidsinformatie via internet. Bestuursorganen laten zich niet graag op de vingers kijken, en sommige organen willen liever handel drijven met hun publieke data dan die data aan het publiek beschikbaar stellen.
In NBLC, Lezingen Online Conferentie Nederland 3-4 maart 1998. NBLC, 1998. pp. 55 – 66.
Digitale bestanden sleutel tot controle op overheid
De nota Naar toegankelijkheid van overheidsinformatie ademt een zekere huiver voor openbaarheid. Burgers worden ten onrechte geacht veel geld te betalen voor informatie die op hun kosten is vergaard.
Eerder verschenen op de opiniepagina van NRC Handelsblad.
In NRC Handelsblad, 6 september 1997, p. 8.
Overheid moet informatiehandel staken
De opdracht die sommige bestuursorganen bij verzelfstandiging hebben meegekregen om een deel van hun kosten te dekken uit de handel in overheidsinformatie dient te worden ingetrokken. De overheid moet voor een adequate informatie-infrastructuur zorgen, en de handel aan de markt overlaten.
In NRC Handelsblad, 17 februari 1997, p. 9.
Epiloog van ‘Overheidsinformatie: van ons allen, voor ons allen?’
Slotbeschouwing in een boekje dat een weerslag vormt van een online discussie over ontsluiting van overheidsinformatie via internet. Aanleiding was het kraken van de cd-rom met het rapport-Van Traa, waardoor de tekst van het rapport voor iedereen gratis toegankelijk werd. Artikel 8 van de Wet openbaarheid van bestuur, waarin de actieve openbaarmaking door bestuursorganen is geregeld, moet meer tanden krijgen, betoog ik: bestuursorganen moeten worden verplicht om hun documenten via internet voor burgers beschikbaar te maken.
In Chantal Verweij (red.), Overheidsinformatie: van ons allen, voor ons allen? Sdu, 1996. pp. 73 – 78.
Zet het rapport-Van Traa op internet
Het eindrapport van de commissie-Van Traa is op cd-rom uitgebracht. Handig, want 4.900 pagina’s papier is lastig te doorzoeken. Maar wie denkt nu voor een paar kwartjes klaar te zijn heeft het mis. De uitgever, Sdu, heeft een monopoliepositie en kan feitelijk vragen wat hij wil – 695 gulden in dit geval. Het wordt tijd dat de Tweede Kamer een openbaar debat wijdt aan het uitgeven van eigen stukken. Want Kamerstukken behoren gratis voor elke burger toegankelijk te zijn.
In NRC Handelsblad, 4 maart 1996, p. 7.
Overheid laat te weinig zien op infobaan
Nederland moet voorop lopen bij het ontwikkelen van elektronische snelwegen. Het kabinet is in zijn Nationaal Actieprogramma te bescheiden is over de rol van de overheid zelf: die moet haar eigen informatie altijd en gratis toegankelijk maken via het net. De Verenigde Staten laten zien hoe het beter kan.
In NRC Handelsblad, 27 december 1994, p. 9.